Kako su hrvatski kraljevi u istoimenoj seriji emitovanoj u 30 zemalja prikazani kao evropski musketari iako su bili lokalni kmetovi
Kad se fabrikuje nacionalni identitet bez dovoljno specifičnih karakteristika i različitosti u odnosu na susede, najčešće se pribegava argumentima iz „slavne” prošlosti. Ulepšana, čak i mračna prošlost doprinosi ulepšavanju izmišljenog identiteta.
Dr Vjekoslav Perica, hrvatski istoričar, u tekstu „Narod, pleme, klan – Balkan” („Vreme”, 4. avgusta 2016. godine), tvrdi: „Bitka za povijest danas je ključ budućnosti na ovim prostorima. Povijest je najbitnija za nacionalizam koji je, po najkraćoj definiciji, slavna i teška prošlost bez mrlje, a pakao to su drugi. Ako snage razuma na ovim prostorima uspiju uvjeriti današnje Hrvate, Srbe i Bošnjake da im nacionalni identitet i nisu isključivo slavna prošlost bez mrlje, da religije nisu najbitnije za nacionalni identitet, da nije susjed neprijatelj i da postoje bolje varijante hrvatstva, srpstva i bošnjaštva, bez nedavno iskonstruisanih mitova, bez državnih religija i bez međusobne mržnje, ima budućnosti.”
Ako dosad niste pogledali, trebalo bi da vidite glamuroznu, produkcijski veoma skupu i tehnološki superiornu TV seriju „Hrvatski kraljevi”, u sedam pedesetominutnih epizoda, emitovanu na kanalu Viasat History, čija je premijera bila još 10. decembra 2012. godine. Zašto to pominjemo? Zato što je Hrvatska radio-televizija uložila velika sredstva i talenat za ulepšavanje hrvatske istorije i njen plasman na svetski priznatom i gledanom mediju. Legitimno, zar ne? Tako se studiozno fabrikuje nacionalni identitet i podiže samopouzdanje naroda koji se od osamostaljivanja suočava s ogromnim teškoćama. TV seriju je, kao nacionalni projekat s velikim brojem verziranih saradnika, scenaristički obradio i vešto režirao Božidar Domagoj Burić. Bez obzira na vidljiva preterivanja u „šminkanju” istorije, serija je ostvarila postavljeni cilj i, što je važnije, bila gledana širom sveta i više puta reprizirana. Najveće iznenađenje predstavlja činjenica da je Viasat History otkupila prava na prikazivanje i prikazala seriju u 30 evropskih zemalja. Pun pogodak i korak u procesu fabrikovanja predjugoslovenskog nacionalnog identiteta Hrvata, koji besomučno pokušavaju da se otrgnu od balkanske i jugoslovenske prošlosti. Šta je tu sporno?
Svakako, ne to što su vešti stručnjaci za odnose s javnošću odlučili, a hrvatska država pomogla finansirajući ovakav ambiciozan poduhvat ulepšavanja istorije nove Hrvatske. Ko je kriv onima koji ne shvataju značaj takvih poduhvata ili ih ne čine? Sporno je, i tu se vraćamo istoričaru Vjekoslavu Perici, što je istorija pretrpela takvo friziranje da su tzv. hrvatski kraljevi, zapravo bili lokalni kmetovi (i to bez dokaza o nacionalnom poreklu) i vazali stranih vlastodržaca u ovim regionima, a TV magijom su pretvoreni u nacionalne heroje s „kraljevskim” ovlašćenjima, koja nikada nisu imali. Hrvatski kraljevi: Trpimir, Tomislav, Stjepan Držislav, Petar Krešimir IV, Zvonimir i drugi, u TV najavi su predstavljeni kao evropski musketari-borci „za poštovanje hrvatskog dostojanstva”, počev od „naseljavanja balkanskih prostora u VII veku do kraja hrvatske dinastije Trpimirovića”. Šta o tome govori ugarska i austrijska zvanična i neporeciva istorijska građa, čiji su vazali bili, to je drugo pitanje. Cilj je postignut, a za ispravljanje treba snimati nove TV serije. Uzgred, jedna od epizoda nosi naziv „Hrvati i Srbi – istorija jedne netrpeljivosti”. Nije teško pogoditi u kojoj meri je pristup temi bio objektivan. Od toga je samo korak do sadašnjeg nastavka eksplozivnog manifestovanja fabrikovane istorijske nacionalne „veličine” kroz aktuelne događaje: proteste „branitelja” protiv antifašističkog jubileja u Srbu, proslave „Oluje” i proterivanja 250.000 Srba iz Hrvatske kao Dana hrvatskog ustanka i svečano otkrivanje spomenika Miru Barešiću, osuđenom ustaškom ubici ambasadora Rolovića u Stokholmu.
Profesor univerziteta
Izvor Politika, 28. septembar 2016.
