Dolazimo do zaključka da se teritorija prve Srbije skoro pa poklapala sa teritorijom današnje Bosne i Hercegovine
Nanosi propagande i istorijski revizionizam su doneli skoro pa zaborav da je Bosna bila srpska zemlja u srednjem veku. Austorugarska okupaciona vlast na čelu sa „istoričarem“ Benjaminom Kalajem je nastojala da sistematski potisne srpsku istoriju Bosne i to kroz zabranu svih knjiga koje su tvrdile suprotno. Tako je Kalaj došao u poziciju da zabrani sopstvenu knjigu koju je pisao dok je službovao u Beogradu i u kojoj je naravno tvrdio i utvrdio da je bosanska država u srednjem veku bila srpska u svakom pogledu. Posle je srpska i jugoslovenska istoriografija preuzela takav manir po kome se srpsko prisustvo u Bosni pretvara u „slovenske“ ili neko drugo, samo da nije srpsko.
Nema mnogo sačuvanih istorijskih izvora o prvim vekovima bitisanja Srba i Hrvata po njihovom dolasku na Balkansko poluostrvo u 7. veku. Najstarije podatke o njima daje nam Konstantin VII Porfirogenit. Hrvati su, prema njemu, zbog priče koja nije u potpunosti sistematizovana stvorili 1 ili 2 države, a Srbi 4. Hrvatska se protezala od početaka Istre (Labin) do reke Cetine. Srbija se, kaže Porfirogenit, graničila sa Hrvatskom na području Livna i župe Cetine (terirotija bivše Opštine Sinj za vreme SFRJ). Što znači da je zapadna, prema Porfirogenitu severna, granica Srbije (ne neke od srpskih država već baš Srbije) bila negde na reci Uni, a ne na reci Vrbasu kako neki misle a tako kažu i autori Istorije Republike Srpske, a gde je jugoslovenska istoriografija smeštala zapadnu granicu Hrvatske za vreme tzv. narodnih vladara. U tadašnjoj Srbiji Porfirogenit nabraja nekoliko gradova, od kojih su dva u oblasti Bosne, a ostatak u ostalom delu Srbije, među njima i Soli, današnja Tuzla.
Pominjući teritoriju Hrvatske Porfirogenit navodi 11 županija od kojih su se tri prema utvrđenom mišljenju istoričara nalazile na području Bosne i Hercegovine. To su Livno, Pliva (područje Opštine Jajce) i Pesente koju su hrvatski istoričari identifikovali sa županijom Psat. Nije sporno da su se županije Livno i Pliva nalazile na pordručju Bosne, ali zaista je teško utvrditi gde se nalazila županija Pesente. Zanimljivo je da su ove tri županije prema tumačenjima hrvatskih istoričara teritorijalno mnogo veće, skoro gigantske u odnosu na županije na području Dalmacije, naročito Pesente, koja je veća od područja kojim upravlja polusamostalni hrvatski ban na području Like, Krbave i Gacke. Takođe, oni nikad ne saopštavaju koje županije su se nalazile na severozapadu hrvatske države od Nina do Istre, a verovatno se na tom području nalazila županija Pesente. U jednom jedinom radu koji se pojavio o ovoj županiji, Vjekoslav Klaić, Županija Pset (Pesenta) i pleme Kolunić, objavljenom u Vjesniku Arheološkog muzeja u Zagrebu, broj 15. iz 1928. godine. Na samom početku opisujući Kolunić i njegov srez Bosanski Petrovac kaže da je teško reći koji je narod tada živeo u srednjem veku, ali da su muslimani koji tamo žive staro stanovništvo, a pravoslavni su doseljeni iako ne navodi nikakav izvor niti literaturu kojim bi to potkrepio. Ovo je čest slučaj kod hrvatskih i bošnjačkih/muslimanskim istoričara koji su na žalost neretko prihvatili i srpski istoričari.
Granica Srbije s Bugarskom na istoku, prema Porfirogenitu na jugu, nalazi se kod utvrđenja Dostinika (kako su najnovija istraživanja otkrila radi se o lokalitetu Gradina kod mesta Vrsjenice ili Vrsenice blizu Sjenice na Pešteri,) kao poslednje utvrđenje sa srpske strane granice i Ras kao poslednje utvrđenje sa bugarske strane granice. Od tog mesta pa do sadašnje međudržavne granice između Srbije i Bosne i Hercegovine ima manje od 80 km regionalnim putem broj 191. Tako dolazimo do zaključka da se teritorija prve Srbije skoro pa poklapala sa teritorijom današnje Bosne i Hercegovine.
Nešto veće po obimu od ovih granica su bile granice turskog bosanskog pašaluka i područje stećaka, koji su prisutni isključivo na srpskom etničkom prostoru, nažalost u dobroj meri bivšem jer je tu nad Srbim počinjen genocid ili su kao versko konvertitstvo postali pripadnici drugih etničkih zajednica. Zanimljivo je da se ti stećci pretvaraju u ko zna kakvo simboličko sredstvo negacije prisustva Srba na tim prostorima a upravo je obrnuto, jer su u njima sahranjeni ljudi koji su nosili imena i prezimena koja danas mogu da se pronađu jedino kod pravoslavnih Srba, napisan ćirilicom koja je dva puta bila zabranjivana tokom 20. veka kao srpsko pismo, a koju danas Bošnjaci/Muslimani s gađenjem odbacuju.
U ranom srednjem veku još Letopis Popa Dukljanina i Ejhardovi anali potvrđuju Porfirogenitovu tvrdnju da je Bosna deo Srbije. Pop Dukljanin kaže da je kralj Svetopelek sa kraja sedmog veka na saboru u Duvnu podelio Kraljevstvo Slovena na Primorje i Zagorje ili Srbiju. Srbiju je podelio na Rašku (istočno od Drine) i Bosnu (zapadno od Drine). Primorje je podelio na dve Dalmacije. U Letopisu se o ovome kaže da je Svetopelek podelio zemlju tako da je one teritorije „duž toka voda, koje teku od planina prema jugu i ulivaju se u more, nazvao je Primorjem. One duž voda koje teku od planina prema severu i ulivaju se u veliku reku Dunav, nazvao je Srbijom“. Srbiju zove i Zagorje ili Planinskom zemljom je „podelio je na dve provincije: jednu, od velike reke Drine prema istoku sve do Borove planine, nazvao je Bosnom; drugu, od iste reke Drine prema istoku sve do Lapije i Skadarskog jezera, nazvao je Raškom.”
Ajnhard opisujući ratove Franaka oko 820. godine sa knezom Ljudevitom Posavskim kaže da je ovaj pobegao kod Srba koji su držali velik deo Dalmacije, a koji su bili u njegovom susedstvu. Ni taj podatak nije odgovarao hrvatskim istoričarima pa su tvrdili da je Ljudevit pobegao kod Srba koji su se nalazili na Timoku. Put od Siska, gde je stolovao Ljudevit Posavski, do Timoka je dugačak oko 600 kilometara, i teško bi se jedan mali vladar s početka 9. veka usudio da ga pređe i da se posle toga vrati u svoju kneževinu da nastavi oružani otpor. Dakle, u pitanju je još jedna hrvatska podmetačina samo da se ne bi prihvatila činjenica da je Srbija kao zemlja bila u Bosni i Dalmaciji, te da su Srbi starosedeoci na tim prostorima a ne „dođoši“ koji su došli sa turskim osvajanjima.
U vezu sa Ajnhardovim događanjem dovodi se i grad Srb u Lici, na samoj granici s Bosnom i Hercegovinom, koji možemo da označimo kao najzapadniju tačku prve srpske države, koja se vremenom okretala ka istoku, a ovo mesto ostalo srpska oaza u teritoriji okruženoj Hrvatima. Srb svojim starim imenom dokazuje da je ovo bio srpski grad mnogo vekova pre no što hrvatski istoričari dopuštaju veće prisustvo Srba na tim prostorima.
Zaključak ovog kratkog izlaganja je da svi izvori iz ranog srednjeg veka, nastali u periodu pre 1000. godine jednodušno tvrde da je Bosna bila ne samo srpska zemlja, već centralni deo prve Srbije na Balkanskom poluostrvu i da Srbi u njoj nikako ne mogu biti agresori, doseljenici, uvezen element niti bilo šta slično. Na žalost i Srbi u Bosni i Hercegovini pod uticajem katoličke i austrougarske propagande a kasnije i hrvatske i jugoslovenske istoriografije pristaju na status „dođoša“ u Bosni. Najbesmislenije u tom nastojanju su „bošnjački“ intelektualci koji štiteći prava svoje pseudonacije koja je u sto godina promenile više imena svojataju srednjovekovnu Bosnu.
Sledbenici muslimanskih turskih osvajača se identifikuju i sa sultanima islamistima ali i sa srpskom dinastijom Kotromanića čiju je državu ta ista azijatska pošast uništila. Tako su muslimanski borci i mudžahedini „šehiti“ („El mudžahedin“ jedinica sledi vojnu tradiciju sultana Mehmed II Osvajača koji je osvojio Bosnu i uništio državu to jest dinastiju čiji su simbol ljiljani) u jednom bizarnom istorijskom preokretu uzeli ljiljane koji su bili simol srpske dinastije (i nekoliko hrišćanskih dinastija) kao svoj zaštitni simbol. To je otprilike kao kad bi neonacisti uzeli davidovu zvezdu kao svoj simbol i sa tim simbolom organizovali progone Jevreja. Još čudnije i bizarnije je to što su im Srbi dopustili da se kite srpskim simbolima i za svoje uzeli isključivo nemanjićki steg i slavu Sveti Stefan. Razumemo potrebnu ratnog rukovodstva da se kroz nemanjićko nasleđe ujedine Srbi sa obe strane Drine ali je i Bosna srpska koliko i Srbija a i Kotromanjići i još stariji vladari Bosne iz prvog milenijuma nove ere bili su isto tako Srbi.
Izvor Vidovdan, 20. maj 2017.
