Premijerki Ani Brnabić je nedavno u Vašingtonu uručeno pismo kopredsedavajućeg Srpskog kokusa u američkom kongresu Teda Poa koji traži da se obelodani sav materijal koji se odnosi na suđenje i ubistvo Draže Mihailovića. Po u pismu podseća da je Mihailović učestvovao u spasavanju američkih pilota u Pranjanima, tokom Drugog svetskog rata. Postavlja se pitanje: koji to detalji o suđenju i ubistvu Draže Mihajlovića još nisu poznati?
Oko 500 savezničkih pilota, uglavnom američkih, spaseno je iz Pranjana kod Gornjeg Milanovca, uz pomoć jugoslovenske vojske u otadžbini Dragoljuba Mihailovića. Uz podsećanje na taj događaj, kongresmen dodaje da o dugom prijateljstvu treba obrazovati nove generacije Srba i Amerikanaca.
Istoričar Srđan Cvetković podseća da je američki predsednik Hari Truman odlikovao Dražu Miahilovića tokom 1947. godine, a da su i drugi predsednici, kao što je Dvajt Ajzenhauer, izrazili pozitivno mišljenje o njegovom pokretu.
Njegov kolega, istoričar Srđan Milošević, ima drugačiji pogled na Mihailovićevu ulogu .
„Ukoliko srpsko – američki odnosi zavise od nekakve sveukupne rehabilitacije Dragoljuba Mihailovića i svega onoga što je njegov lik i delo, onda ti odnosi nemaju perspektivu“, smatra Milošević.
Pitanje je, međutim, može li Srbija da odgovori na zahtev iz Amerike.
Srđan Cvetković kaže da je sva dokumentacija već obelodanjena 2009. i 2010, za vreme rada Komisije za utvrđivanje okolnosti Mihailovićeve smrti.
„U principu, sve je rasvetljeno osim mesta egzekucije tako da ja i ne znam na šta bi se odnosio ovaj zahtev jer država Srbija je kroz rad ovih komisija prilično otvorila arhive“, objašnjava Cvetković.
Ali, pismo iz Amerike ponovo je otvorilo polemiku o liku i delu Mihailovića.
„Ogromna građa postoji iz Drugog svetskog rata, vrlo dobro dokumentuje kolaboraciju Mihailovića sa okupatorima, njegovu umešanost u zločine i protiv civilnog stanovništva i protiv zarobljenih pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta. Ne postoji nekakav korpus dokumenta koji bi mogao na bilo koji način promeniti tu vrlo jasno jasnu i čvrsto utemeljenu istorijsku stvarnost“, ističe Srđan Milošević.
Srđan Cvetković konstatuje da kod nas, nažalost, još uvek postoji ta snažna podela na četnike i partizane, „gde jedna strana uporno negira da smo imali dva antifašistička pokreta“.
„Jesu, činili su zločine i jedni i drugi, jesu negde lokalno su sarađivali i jedni i drugi kao i u svakom ratu iz taktičkih razloga, ali njihova suština je zapravo izrazito antifašistička, to se vidi iz dokumenta, iz četničkih arhiva i iz partizanskih arhiva“, ukazuje Cvetković.
Draža Mihailović rehabilitovan je 2015, kada mu je poništena presuda kojom je osuđen na smrt i vraćena građanska prava.
Izvor RTS, 08. avgust 2018.
