Pre nego što se upustimo u razmatranje o istoriji Vojvođanskog kluba, valjalo bi da se upoznamo sa iskustvom generacije osnivača ove NVO. Ljudi koji su formulisali strateške vrednosti postsocijalističkog vojvođanskog autonomaštva bili su svedoci istorije SAP Vojvodine, srbofobnog stava CK SK SAPV, a pred sobom su imali nejasnu i idiličnu sliku Evrope koja se ujedinjuje u doba uspona globalizma.
Da bi se razumelo protivljenje starih „tehnokrata“ promenama koje je statusu SAP Vojvodine doneo Miloševićev režim, treba znati da se radi o generaciji koja je rođena nakon sjedinjenja 1918, odrastala u Kraljevini Jugoslaviji, obrazovana nakon Drugog svetskog rata, a pun zamah stvaralačke snage dostigla u doba razvoja socijalističkog samoupravljanja. Osnivači Vojvođanskog kluba 1992. godine, bili su uvaženi delatnici tehnoloških struka u oblasti prirodnih nauka u doba SAP Vojvodine. Njihovo sistematsko znanje u oblasti društvenih nauka je, po pravilu, stečeno u godinama nakon Drugog svetskog rata, u gimnazijama, a kasnije, nesistematski, po sopstvenom nahođenju i samorazumevanju.
RAZVOJ GENERACIJE TEHNOKRATA
Ove generacije su detinjstvo uglavnom provele vezane za rodnu agrarnu sredinu Vojvodine koja je svake godine morala da izvede pet velikih poslova iznurujućim telesnim radom, bez poljoprivredne mehanizacije. Sjedinjenje sa Srbijom i razvoj Jugoslavije su u početku obeležile neke vrlo nepovoljne okolnosti: naglo opadanje konjukturnih poslova u oblasti poljoprivredne trgovine, obezvređivanje austrougarske krune po zamenskom kursu dinara, rast agrarnih dugovanja bankama i nesnalaženje stanovništva sa novom birokratijom. Naročito teško je stanovništvu Vojvodine padala zastarela poreska obaveza Kraljevine Ugarske u neujednačenom poreskom sistemu i sporo ostvarenje očekivanja od agrarne reforme.
Nacionalizovani veleposednici, a pre svega malobrojni ekonomski stabilni nameštenici, bili su vrlo nezadovoljni. Klika nezadovoljnika „Srbijancima“ i Beogradom je naročito opozicioni stav razvila u Matici srpskoj. Važna, možda najvažnija motivacija tih nezadovoljnika bila je pakost prema zemljacima koji su u Beogradu ostvarili uspeh u ličnoj karijeri. Velika svetska ekonomska kriza je obezvredila cenu najamnog rada, a povećala cenu poljoprivrednih proizvoda. Kraljevina Jugoslavija je ove probleme rešavala, ali nedovoljno brzo za trenutna očekivanja siromašnog i gladnog agrarnog proletarijata.
Uz propagandu KPJ i Kominterne nakalemljenu na tradicionalnu rusofiliju i paternalistička očekivanja od vlasti, mladi komunistički simpatizeri su simpatisali pro-komunistički OMPOK koji je uživao naklonost i gostoprimstvo Matice srpske. Najavljen kao „obnova Ujedinjene omladine srpske“, OMPOK je 1937. godine, po zadatku Kominterne među omladinom širio komunističke ideje i „prečansku“ zavičajnu posebnost. Bogdan Čiplić i Sima Cucić su u Vojvođanskom zborniku 1938-1939. godine okupili mlade književne autore Vojvodine, a Koča Kolarov je u Petrovgradu (današnjem Zrenjaninu) 1939. organizovao manifestaciju „Dani vojvođanske kulture“. Ipak, „posebnost Vojvodine“ je tada doživljavana pre svega kao kulturna, naglašeno književna pojava.
Nakon okupacije i socijalističke revolucije je nastupilo veoma teško doba koje je najpre zbrisalo klasu privatnih preduzetnika i industrijalaca. Nestanak nemačke manjine nakon stravične okupacije je smatran pravednom merom, a o osvetama partizanskih odreda nad Mađarima Bačke u doba vojne uprave Brozove armije se decenijama ćutalo. Uz doseljenike nakon Prvog svetskog rata, masovnom kolonizacijom stanovništva iz BiH, Crne Gore i Hrvatske, srpski starosedeoci Vojvodine prestali su da budu većina u srpskom stanovništvu. Konfiskatorni naturalni porez i druge mere protiv kulaka u cilju agrarne kolektivizacije koje je režim SAP Vojvodine sprovodio, pogodile su isključivo starosedelačko stanovništvo a ne koloniste koje je Brozov režim doselio. Sve ove krajnje neprijatne stvari bile su tabu-tema u SAP Vojvodini koja je postajala sve autonomnija od Srbije, iako su mere raskulučenja i kolektivizacije praktično dovele do uništenja salašarskog načina života, tipičnog za Vojvodinu.
Brozovo „istorijsko ne“ Staljinu je skoro pet hiljada mladih komunista Vojvodine poslalo u koncentracione logore na političko prevaspitavanje. Među njima je bio i Mirko Đorđević. Osnivači Vojvođanskog kluba su pripadali generaciji koja se u to doba školovala i bavila važnom sopstvenom brigom – sticanjem visokog obrazovanja. Čistka „staljinista“ i čistka „tehnokrata“ prve polovine pedesetih godina XX veka nisu se dotakle ove generacije, koja je u pripravničkom statusu sticala iskustva za kasniji samostalan stručni rad. Brozov režim nikad više nije imao snage za obračun sa „tehnokratama“.
Tek posle zavođenja kolektivizacije i najopsežnijih klasnih i partijskih čistki, u Novom Sadu je osnovan Poljoprivredni (1954), a potom Tehnološki fakultet (1959). Ova činjenica je vrlo neobična svima koji po predubeđenju veruju da je područje Vojvodine oduvek bilo nosilac „modernosti“ u srpskom narodu. Većina osnivača Vojvođanskog kluba je bila svojom profesijom i karijerom vezana za ova dva fakulteta.
Okretanjem ka Zapadu Brozov režim je privukao ogromna sredstva pomoći, a potom finansijske kredite. Kako je Jugoslaviju pedesetih godina trebalo spasavati od gladi, sredstva su ulagana u agrotehničke mere i poljoprivrednu mehanizaciju, a stvarani su ogromni poljoprivredni kombinati. Bilo je to doba ubrzane industrijalizacije, mehanizacije i urbanizacije. Stranim sredstvima je planski razvijana privreda i podstaknut rast standarda. Došlo je do značajnog pada nataliteta, a višak nezaposlene radne snage je politikom „otvaranja granica“ uspešno upućen na rad u inostranstvo.
Veštački proizvedeni rast je omogućavao lako napredovanje u karijeri po socijalističkim preduzećima, zdravstvena zaštita, školovanje i staranje o deci postali su besplatni i lako dostupni. Partijsko dirigovanje društvenom raspodelom i politikom plata je onemogućilo veliku društvenu raslojenost. Povoljnom svetskom ulogom koja je dodeljena Brozovom režimu voljom velikih sila, Vojvodina je snažno učestvovala u plasmanu svojih roba na svetskom tržištu. U planski dirigovanom domaćem tržištu pogrešno su tumačeni razvojni potencijali, što je i u Vojvodini dovelo do ogromnih nerealizovanih investicija. Međutim, uz razvoj socijalističkih medija i propagandu socijalizma u sistemu obrazovanja i radničkim organizacijama, stvoren je snažan utisak realno postignutog društvenog blagostanja. Bilo je to doba kada su osnivači Vojvođanskog kluba postizali vrhunac svoje profesionalne karijere.
Činjenice koje su remetile idiličnost blagostanja SAP Vojvodine skrivane su od javnosti. Od početka šezdesetih godina XX veka je trajala „Velika vojvođanska svađa“ birokratske klike u SK SAPV protiv partijskih rukovodilaca sa iskustvom ileglnog rada i ratnom prošlošću, koja nije htela da vojvođanska posebnost bude usmerena protiv Srbije. Birokratama je naročito smetao njihov otpor prema centralizaciji Vojvodine u Novom Sadu, protiv koje se naročito izjašnjavao narodni heroj Jovan Veselinov Žarko. Ni čistka „anarholiberala“ koja je sa visokih položaja u SAP Vojvodini 1972. najurila Mirka Čanadanovića i njegove kolege nije se dotakla „tehnokrata“.
Ustavne promene u SFRJ s početka sedamdesetih su od SAP Vojvodine praktično stvorile jedinicu veoma nalik federalnom subjektu Jugoslavije. Autonomaška klika visokih partijskih birokrata u CK SK SAPV je sredinom sedamdesetih godina XX veka čak osnovala tajnu, sindikalno organizovanu, zavereničku grupu, koja je trebala da Vojvodinu konačno osamostali od SR Srbije. Ova grupa je pod tajnim nazivom „Kondor“ sredinom sedamdesetih godina XX veka okupljala najviše predstavnike svih struka Vojvodine.
Bila je ovo prva, suštinski separatistička, grupa fobičnog stava prema SR Srbiji, koja je radila na potpunom osamostaljenju Vojvodine u najstrožoj tajnosti i brižljivo skrivena čak i od baze SK SAPV. Da li je među njenim članovima bilo osnivača kasnijeg Vojvođanskog kluba? Zanimljivo je da je javnost o njenom postojanju decenijama kasnije obavestio upravo Vojvođanski klub putem svog štampanog organa Vojvođanski glasnik u članku Vojvodina u šiframa (2000). Vrhunac uspeha vojvođanskih birokrata protiv SR Srbije pod rukovodstvom klike u CK SK SAP Vojvodine predstavljalo je osnivanje VANU 1979, neposredno uoči Brozove smrti.
HRVATSKI UTICAJ
Hrvatski politički uticaj je u vojvođanskom autonomaštvu stariji od SAP Vojvodine. Hrvatska seljačka stranka Stjepana Radića je odlučujuće uticala na pokušaj okupljanja „Prečanskog fronta“, a savremena hrvatska istorijska nauka je objavila da su vodeće ličnosti minijaturnog „Vojvođanskog fronta“ Dušana Boškovića bili agenti Vlatka Mačeka, kao i sam Bošković.
U doba SAP Vojvodine se veoma krila činjenica da se sav Srem nalazio u političkoj nadležnosti PK KP Hrvatske, a da su njeni kadrovi bili veoma aktivni u ostatku Vojvodine, naročito u Bačkoj. Krilo se i da je ratno rukovodstvo PK KP Vojvodine na čelu sa Jovanom Veselinovim Žarkom jedva iščupalo Srem od partijskog i vojnog rukovodstva hrvatskih komunista, i to u sred rata. Ipak su po oslobođenju od okupacije zapadni Srem sa Vukovarom i Baranja pripojeni SR Hrvatskoj, što vojvođanskim autonomašima do dana današnjeg nimalo ne smeta.
U pastoralno-humorističkom prikazivanju seljaka Vovjodine je vršeno saobražavanje uspomene na tradicionalnu seosku kulturu Vojvodine prema modelu slavonske seoske kulture. Po uzoru na „Šokačke divane“ pojavili su se u Vojvodini „Paorski divani“, a Veselin Lazić, koji je dve i po decenije bio spiritus movens Vojvođanskog kluba, je upadljivo u svom radu koristio izraz paor kao osobiti naziv za vojvođanskog seljaka, iako se ova reč među srpskim seljacima područja Vojvodine vekovima smatrala teškom uvredom. Medijska uloga „tipičnog vojvođanskog seljaka“ u SAPV je putem TV NS dodeljena Ivanu Hajtlu (osiječkom Nemcu) koji je nju naglašeno predstavljao nalik na šokačke seljake kojih se sećao iz detinjstva i mladosti. Upravo je za ulogu „tipičnog vojvođanskog seljaka“ Hajtl 1975. nagrađen na festivalu u Puli.
Tokom osamdesetih godinam, VANU je u Tomislavu Ketigu videla ključnu ličnost koja je trebala da sprovede izradu Enciklopedije Vojvodine. Hrvatski uticaj se u SAP Vojvodini povećavao pošto je „Velika vojvođanska svađa“ u rukovodstvu SK Vojvodine završena privremenom pobedom birokratske struje, a posledica je bila nekritička otvorenost prema Hrvatima i stvaranje fobije o srpskom nacionalizmu i rukovodstvu SR Srbije.
FOTELjAŠI I JOGURT REVOLUCIJA
Valja biti svestan činjenice da rukovodstvo Vojvodine koje je izniklo iz rata i revolucije nije trpelo pokrajinski šovinizam, iako je zavičajno vojvođansko rodoljublje visoko uvažavalo. Primer toga se može naći u činjenici da je iz rada Matice srpske Žarko Jakšić, nakon okupacije, vrlo brzo odstranjen upravo zbog svog „vojvođanskog ekskluzivizma“. Savremeni vojvođanski eksluzivizam je, po svemu sudeći, čedo starosedelačkog zavičajnog šovinizma minijaturnog „Vojvođanskog fronta“ Dušana Boškovića i srbofobnog stava koji se javio u kliki foteljša CK SK SAP Vojvodine sedamdesetih godina.
Nakon pobede birokratske struje u SK Vojvodine, od sredine sedamdesetih godina XX veka, više nije bilo smetnji za razvoj svesti o pokrajinskoj ekskluzivnosti, koja se naročito ispoljavala u shvatanjima o višoj kulturi Vojvođana, naročito starosedelaca, u odnosu na „dođoše“ i „Srbijance“ neprilagodljive za autonomaštvo. Vojvođansko autonomaštvo je ovom vrednosnom načelu ostalo verno i pošto je narod 1987. godine zbacio s vlasti birokratizovano rukovodstvo CK SK SAP Vojvodine i njihove foteljaše u čuvenoj Antibirokratskoj (ili jogurt) revoluciji. Razvoj Vojvođanskog kluba počinje pet godina nakon pomenute 1987. godine.
Živan Berisavljević (bivši sekretar PK SK SAP Vojvodine) i Nikola Kmezić (dugogodišnji član PK SK SAPV i pokrajinski funkcioner SAP Vojvodine) su još 1990. godine registrovali Svenacionalni demokratski front Vojvodine (SNDFV). SNDFV je skrenuo pažnju javnosti tek kada je 1991. godine istovremeno kritikovao i novonastalu LSV Nenada Čanka, i novi Statut Vojvodine. Berisavljević je već nakon 1991. redovno objavljivao javnosti da SNDFV na izborima neće učestvovati. SNDFV je 2001. objavio da će promeniti ime u Unija socijalista Vojvodine (USV), a 2005. je objavio da je i formalno prestao da postoji. Berisavljevićeva USV je uglavnom tavorila i takođe prestala da postoji 2011. Neko vreme je Živan Berisavljević bio i predsednik političkog saveta male Socijaldemokratske patrije Vojvodine (SPV) Miroslava Ilića u kojoj je bio član i Nikola Kmezić.
Tokom dve i po decenije, Berisavljević nikako nije uspevao da povrati politički uticaj. Sećanje na omražene foteljaše je bilo suviše sveže i živo, a u narodu koji ih je zbacio s vlasti nije bilo dovoljno raspoloženih da se pridruže ovim politički kompromitovanim ljudima.
DEVEDESETE GODINE XX VEKA
Vojvođanski klub je osnovan još 1992. godine, u restoranu Oaza novosadskog staračkog doma, mimo Berisavljevićevog SNDFV. Prvi predsednik Vojvođanskog kluba bio je Stanimir Lazić. Članovi Vojvođanskog kluba su se potom otvoreno hvalili da su za sastanke te političke organizacije upotrebljavali kabinet profesora Veselina Lazića na Poljoprivrednom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu, nazivajući ga „autonomaško gnezdo“. Tokom devedesetih godina prošlog veka, opozicija je u Srbiji, po pravilu, imala svoja stecišta na Univerzitetima.
Osnivači Vojvođanskog kluba bili su: arhitekta Slobodan Jovanović, Veselin Lazić (čuveni agronom, profesor novosadskog univerziteta, jedan od osnivača Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu i osnivač KID Pčesa), Stanimir Lazić, Jovan Komšić (ranije profesor sociologije na Ekonomskom fakultetu u Subotici i član ilegalno obnovljene VANU, danas profesor Univerziteta EDUCONS), Tomislav Bekić (profesor nemačke književnosti i bivši dekan Filozofskog fakulteta u Novom Sadu), Branislav Bačić, Miloš Tešić (član ilegalno obnovljene VANU), Milan Martinov (profesor poljoprivednog mašinstva na FTN Univerziteta u Novom Sadu), Jovan Šetrajčić (profesor biofizike PMF Univerziteta u Novom Sadu), Dušan Gvozdenac (profesor termodinamike na FTN Univerziteta u Novom Sadu) i Dušan Sekulić (profesor mašinstva na FTN Univerziteta u Novom Sadu, i u Kentakiju).
Osnivači Vojvođanskog kluba bili su ugledni ljudi čije su zasluge za SAP Vojvodinu bile ogromne, ali poglavito u naučnim oblastima koje nemaju dodira sa politikom. Ukratko, osnivači Vojvođanskog kluba su bili ugledni „tehnokrati“ doba SAP Vojvodine. Političari savremenog vojvođanskog autonomaštva su ih poštovali, ali su ih se radije klonili. Živan Berisavljević i Nenad Čanak tada nisu mogli da pomisle kako će jednog dana bitno uticati na rad Vojvođanskog kluba. Stvarni nosioci pokretačkog duha Vojvođanskog kluba su tokom devedesetih godina prošlog veka bili Veselin Lazić i Slobodan Jovanović. Svu delatnost su pripadnici Vojvođanskog kluba vrlo slobodno vršili u doba vladavine Slobodana Miloševića. Niko od osnivača Vojvođanskog kluba nije bio progonjen, a kamoli hapšen ili ućutkan.
Tokom doba vladavine Slobodana Miloševića, Vojvođanski klub je povremeno objavljivao javnosti izjave i dokumente. Od 1993. do 2001. godine objavljivali su štampanu publikaciju Glasnik Vojvođanskog kluba i okupili preko 300 članova. Kasnije je ova publikacija nazvana Vojvođanski glasnik. Njen glavni urednik je bio profesor rusinistike Stevan Konstantinović, tehnički urednik Lazar Lazić, a članovi uredništva su bili Veselin Lazić, Dragomir Jankov, Milan Martinov i Lazar Lazić.
Već 1992. godine, Vojvođanski klub objavio je svoju Osnivačku platformu i Ciljeve, a 1993. je Veselin Lazić, u ime Vojvođanskog kluba, objavio izjavu Vojvodina – evropska regija. Stanimir Lazić, takođe u ime Vojvođanskog kluba, 1994. objavljuje zahtev da Vojvodina ima sudsku i zakonodavnu vlast, zahtev za „deobu fiskalnog suvereniteta“, i da Pokrajina dobije pravo da donese „pokrajinski fiskalni zakon“. Jednom izjavom iz iste godine (O državnom uređenju Srbije i Jugoslavije), Stanimir Lazić, ispred Kluba, objavljuje da im je za budući položaj Vojvodine uzor Evropska ekonomska zajednica i da je „državni suverenitet prestao da se tretira kao integralna kategorija“.
Vojvođanski klub je 1994. godine objavio Proklamaciju platforme za savremenu autonomiju Vojvodine. Sve načelne političke vrednosti koje su kasnije primenjene u doba političkog režima ilegalne evropske regije, doba kada je Bojan Pajtić bio na čelu Vojvodine, osmišljene su u Vojvođanskom klubu još tokom devedesetih godina XX veka. Godine 1995. Klub izdaje Knjigu o Vojvodini, a odmah potom i Manifest autonomije Vojvodine po nacrtu Stanka Pihlera (profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu). Miloševićev režim njihovu slobodu izražavanja nije ometao.
PROPALO OKUPLjANjE
Pokušaj stvaranja jedinstvene autonomaške mreže pod nazivom Vojvođanskog pokreta, koji bi oko Vojvođanskog kluba objedinio sve partije i udruženja, propao je 1998. Praktično je obesmišljen na samom početku istupima lidera Vojvođanske partije Dragana Veselinova. Usled bahatosti Veselinova, ali mnogo više zbog svađe oko osvojenog četvrtog poslaničkog mandata oko kojeg tri autonomaške stranke nikako nisu mogle da se pristojno dogovore, van Vojvođanskog pokreta su ostale dve tada najznačajnije autonomaške stranke: LSV Nenada Čanka i Reformska demokratska stranka Vojvodine Miodraga Isakova. SVM Jožefa Kase se od početka obazrivo držao po strani. Nije Veselinov bio jedini problem zbog kojeg su vodeće stranke vojvođanskog autonomašva ostale van Vojvođanskog pokreta, već su im smetali i ljudi koji su bili najaktivniji u njegovom okupljanju.
Vojvođanski pokret je ipak registrovan i predstavio se javnosti u Beogradu 1999. godine pod rukovodstvom Slobodana Budakova (nekadašnjeg generalnog direktora RTV Novi Sad), Živana Berisavljevića, Jozefa Bajeca i Miroslava Ilića (profesora Medicinskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu u čijoj Socijaldemokratskoj partiji Vojvodine su tada bili Živan Berisavljević i Nikola Kmezić). Čanak, Kasa i Isakov nisu hteli da svoju aktivnost podvedu pod rukovodstvo ovih ljudi, a ni Vojvođanski klub nije bio očaran. Pod takvim rukovodstvom, Vojvođanski pokret je od strane vojvođanskih autonomaša bio smatran za posebnu grupaciju, da bi potom zamro usled zanemarenosti.
Slavko Dragović je 1999. pokrenuo štampani nedeljni list Vojvodina, a na čelu redakcije tog nedeljnika je bio jedan od osnivača NDNV, Mihal Ramač. Redakciji se vrlo brzo pridružio i Dimitrije Boarov. Tokom talasa privatizacije u Vojvodini nakon 2000. godine, Dragović je postao vlasnik lista Poljoprivrednik.
U prvom planu rada na okupljanju vojvođanskih autonomaša, Vojvođanski klub se pojavio tek 2000, pošto je Stanimir Lazić otišao sa njegovog čela. Dolaskom arhitekte Slobodana Jovanovića na čelo Vojvođanskog kluba, postignut je Sporazum o sadejstvu demokratskih opozicionih snaga Vojvodine kojim su okupljene male autonomaške stranke i udruženja: Vojvođanski pokret, Građanski pokret vojvođanskih Mađara, DZHV, LSV, Liga socijaldemokrata Vojvodine, Reformisti Vojvodine – Socijaldemokratska partija, Savez vojvođanskih Mađara, Savez građana Subotice, Svenacionalni demokratski front Vojvodine, Somborska stranka prosperiteta. U ovom društvu upadljivo nije bilo Socijaldemokratske partije Vojvodine (Miroslava Ilića, Živana Berisavljevića i Nikole Kmezića), koja je takođe zamirala.
UTICAJ HRVATSKIH NVO AKTIVISTA
Tokom 2000. je Vojvođanski klub radio na sticanju iskustva u oblasti NVO aktivizma radi postizanja političke efikasnosti rada u javnosti. Naročito ih je zanimalo povezivanje s hrvatskim NVO aktivistima.
Najpre su se povezali sa Milanom Ivanovićem, predsednikom Centra za mir, nenasilje i ljudska prava iz Osijeka, a potom i sa Građanskim inicijativama iz Beograda. Potom su se obratili hrvatskoj NVO Glas 99 koja im je u Novi Sad poslala svoje instruktore: Iva Marinovića, Andreu Tomnić i Marinu Stažnik. Ovi hrvatski NVO instruktori su podučavali pripadnike Vojvođanskog kluba i druge autonomaške NVO načinima vođenja političke kampanje i umrežavanju u asocijacije po Vojvodini. Radi ovoga su partije i udruženja vojvođanskih autonomaša gradile model aktivnosti, umrežavanja i obuke po uzoru na hrvatske mreže NVO, naročito mrežu aktivista NVO GONG (finansirana od USAID, NED i Američke ambasade u Hrvatskoj).
Model medijskog delovanja su vojvođanski autonomaši gradili po uzoru na splitski list Feral i zagrebački list Nacional. Po uzoru na pisanje Ferala u Vojvodinu je prenet prezir prema došljacima i počela je uvredljiva upotreba izraza „dođoš“.[1] Po prihvatanju hrvatskog modela propagande i vrbovanja kroz NVO aktivizam, 2000. godine, vojvođansko autonomaštvo naročito je počelo da radi na popularisanju „regionalizacije“. „Regionalizacija“ je ocenjena kao fraza koja je znatno ranije počela da se koristi umesto rogobatnog izraza „autonomaštvo“. Na primer, Aleksandar Popov je mimo Vojvođanskog kluba još 1998. osnovao Centar za regionalizam). Kada je Centar za regionalizam radi decentralizacije Srbije i autonomije Vojvodine 2006. godine okupio stručnu grupu na čelu sa dr Dejanom Jančom, među njima je bio i Stanko Pihler. Naime, već tada se pokazalo da Vojvođanski klub nema sposobnosti, niti osećaja za borbu u pravnoj oblasti.
Bez obzira na primenu nove fraze, pseudoseparatističko autonomaštvo je ostalo u sadržini njihovog shvatanja cilja „regionalizacije“. U okviru tribina (Govornica Vojvođanskog kluba) je o regionalizaciji najpre istupala Nada Skenderović iz Subotice, zatim Dušan Marinković, Lazar Žolt, Lazar Vrkatić, Duško Radosavljević, Slobodan Jovanović, Miroslav Kulačin, Momčilo Gajer, itd.
SVEDOČANSTVO O ZAVERI KONDOR
Vojvođanski klub je od početka bio izrazito srbofobna organizacija. Bili su obuzeti opasnošću od „srpskog nacionalizma“, „šovinizma“ i „velikosrpskog hegemonizma“, o čemu svedoče njihove brojne publikacije i dokumenti. Negativno stanovište o Srbiji je učinilo da javnosti otkriju i istine koje su otkrivale separatističku prirodu autonomaštva u CK SK SAP Vojvodine, koja je nastala u doba kad je na čelu ove organizacije bio Dušan Alimpić.
Branimir A. Andrić je u Vojvođanskom glasniku 2000. godine objavio da je još sedamdesetih godina XX veka (za života Josipa Broza Tita) uži sastav CK SK SAP Vojvodine formirao jednu grupu angažovanu na radu visoke tajnosti u svrhu suprotstavljanja SR Srbiji. Identitet članova te grupe je bio zaštićen kodnim imenima, a sam projekt je kodiran imenom Kondor. Cilj tog projekta bio je rad na osamostaljenju SAP Vojvodine od Srbije u uslovima koji ne omogućavaju čak ni ustavna rešenja iz 1974.[2]
U jeku priprema za obaranje Miloševićeve vladavine je objavljeno da je još sredinom sedamdesetih godina XX veka postojao organizovan, planiran, pripreman i operativno razvijan zaverenički rad pod rukovodstvom klike u vrhu CK SK SAPV. Iz Andrićevog članka se vidi da je planirani rad zavereničke grupe Kondor trebalo da dovede do potunog osamostaljenja Vojvodine od Srbije bez obzira na ustavna rešenja iz 1974. godine.
(NASTAVIĆE SE…)
Dušan Kovačev je publicista iz Zrenjanina. Autor je preko 300 naučnih radova, rasprava, istraživanja, eseja, komentara, prikaza, prevoda i drugih radova (kompletan spisak možete pronaći ovde). Posebna oblast njegovog interesovanja su politička, pravna, kulturna, privredna i socijalna sadašnjost Vojvodine i njena istorija. Živi i radi u Beogradu
______________________________________________________________________________________________________
UPUTNICE:
[1] Hedl, Drago, Nakaze demografskog inžinjeringa, Feral, 17. novembar 1993.
[2] Andrić, Dragomir A., Vojvodina u šiframa, Vojvođanski glasnik, god. VI, br. 77, Novi Sad; Snimak stranice sajta Vojvođanskog kluba. Uvid: 11. novembar 2009.
Naslovna fotografija: vojvodina.gov.rs
Izvor balkanskageopolitika.com
