Nakon što su Srbija, Albanija i Sjeverna Makedonija potpisale sporazum nazvan „Otvoreni Balkan”, što je novi naziv za inicijativu „mini-Šengen”, koju je ranije pokrenuo predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, i u Bosni i Hercegovini su se javili glasovi koji zagovaraju ulazak u navedeni okvir.
Očekivano, navedenu inicijativu su podržali predsjedavajući Savjeta ministara Zoran Tegeltija i ministar spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Staša Košarac, kao i sam Milorad Dodik, koji je kazao da je Republika Srpska sama spremna biti uključena u okvir „Otvorenog Balkana”.
U zagovaranju „Otvorenog Balkana”/„mini-Šengena”, u probosanskoj javnosti najglasniji su bili bivši ministar spoljnih poslova Zlatko Lagumdžija i Dnevni avaz Fahrudina Radončića, a bh. mediji su proteklih dana prenijeli i autorski članak samog Vučića, u kojem zagovara pristupanje zemalja regiona njegovoj inicijativi.
„Slobodna Bosna” saznaje da je njemačka vlada, uključujući i kancelarku Merkel lično, striktno protiv „Otvorenog Balkana”/„mini-Šengen”, jer je riječ o inicijativi koju je Srbija pokrenula bez znanja i konsultacija s Briselom i Berlinom.
Informacija koja je prošla donekle ispod radara u bh. javnosti, jeste ona koju je članovima Predsjedništva BiH prenio državni sekretar u Ministarstvu spoljnih poslova Njemačke Migel Berger tokom susreta u Predsjedništvu prije nekoliko dana.
„Njemačka u potpunosti podržava evroatlantski put Bosne i Hercegovine i smatra da je nužno provesti reforme koje će BiH voditi dalje ka EU i NATO-u te je posvećena pomoći BiH i regionu kroz Berlinski proces. Državni sekretar Ministarstva spoljnih poslova SR Njemačke informisao je članove Predsjedništva BiH da inicijativa za regionalnu saradnju ‘mini-Šengen’, o kojoj je takođe bilo razgovora, ne predstavlja dio Berlinskog procesa”, navodi se u saopštenju Predsjedništva nakon sastanka.
Naglašavajući da Njemačka podržava regionalnu ekonomsku saradnju u okviru Berlinskog procesa, te istovremeno ističući da „Otvoreni Balkan”/„mini-Šengen” nije dio tog procesa, Berger je jasno stavio da znanja da Vučićeva inicijativa nema podršku Njemačke, pa samim time ni Evropske unije.
Berger je, u kontekstu „Otvorenog Balkana”/„mini-Šengena”, naglasio Berlinski proces, jer je upravo šest država Zapadnog Balkana 10. novembra 2020. u okviru Samita Berlinskog procesa potpisalo Deklaraciju o zajedničkom regionalnom tržištu Zapadnog Balkana.
Početkom juna ove godine, ministar spoljnih poslova Hajko Mas kazao je kako je zajedničko tržište, za koje su temelji postavljeni na Samitu EU – Zapadni Balkan u Sofiji, važan preduslov za približavanje zemalja regiona zapadnog Balkana Evropskoj uniji.
Na sastanku koji je 30. jula 2021. sa liderima Zapadnog Balkana održala njemačka kancelarka Angela Merkel, trebalo je biti riječi o dinamici kojom će države regiona ispunjavati obaveze iz sporazuma potpisanog u Sofiji.
Međutim, kako „Slobodna Bosna” saznaje, sama Merkelova bila je iznenađena kada je na zvaničnom sastanku predsjedavajući Savjeta ministara Zoran Tegeltija kazao da podržava inicijativu „mini-Šengen”, u kojoj bi glavnu riječ vodio Beograd, a ne Berlin.
Poruka koju je državni sekretar Berger prenio članovima Predsjedništva BiH, jasan je signal kojim putem treba ići Bosna i Hercegovina: Berlinskog procesa i Evropske unije.
Što se tiče Vučića, on je iskoristio ljutnju Albanije i Sjeverne Makedonije, koje zbog toga što nisu dobile zeleno svjetlo za otvaranje pregovora s EU očigledno žele poslati poruku da su spremne okrenuti glavu i na „drugu stranu”, koju simbolizuju upravo Vučić i Srbija sa svojom strateškom okrenutošću prema Kini i Rusiji.
S obzirom na to da su evropske integracije već duži period u zastoju te da zbog protivljenja nekih država članica ne postoji šansa da u skorije vrijeme bilo koja od država Zapadnog Balkana postane članica EU, priča o regionalnoj integraciji, naročito o izgradnji jedinstvenog tržišta, imaće u periodu koji slijedi sve veći značaj, a ključnu stvar u svemu će biti ko će voditi glavnu riječ u tom projektu – Berlin/Brisel ili Beograd.
Što se tiče Bosne i Hercegovine, iako možemo biti opravdano nezadovoljni slabljenjem evropske perspektive, ipak je ključno da ostanemo u okviru u kojem glavnu riječ vode države Evropske unije, na čelu s Njemačkom, jer je alternativa – dominacija Beograda.
U navedenom ključu se može tumačiti i sve češća retorika Milorada Dodika, koji govori o antisrpskim tendencijama „germanskog svijeta”. Dodik je nedavno na Mrakovici, tokom obilježavanja 79 godina od Bitke na Kozari, kazao da „iz germanskog svijeta, koji je već napadao Srbe, opet šalju visokog predstavnika”.
Čitava situacija s imenovanjem novog visokog predstavnika u Bosni i Hercegovini može se tumačiti u kontekstu navedenih okvira, odnosno borbe „srpskog sveta” i onog germanskog za uticaj na Zapadnom Balkanu.
Izvor Slobodna Bosna, 05. avgust 2021.
Koha: „Otvoreni Balkan = Jugoslavija 3″
Srbija vešto koristi nedostatak ideja za proširenje EU, nesposobnost i iscrpljenost Brisela na putu da ponudi zemljama Zapadnog Balkana perspektivu integracije.
To je napisao Kujtim Dobruna u autorskom tekstu na portalu Koha ditore.
Kako je u tekstu ocenjeno, „koristeći neznanje i slepilo politike u Albaniji i Severnoj Makedoniji, Srbija transformiše geopolitiku i podriva stabilnost, otvarajući vrata povećanom ruskom i kineskom uticaju u celom regionu”.
Koha dalje navodi, da kada je 2017. godine Aleksandar Vučić, tada premijer, a sada predsednik Srbije, ponovo aktivirao ideju o stvaranju Carinske unije između šest zemalja Zapadnog Balkana, bilo je jasno da „san o novoj Jugoslaviji nije mrtav”.
„Ona je, u glavama srpskih stratega, doživela samo još jednu metamorfozu, ovaj put umotanu u liberalne nijanse, koje promovišu saradnju i mir – ponudu koju niko ne može odbiti”, navodi se u tekstu.
„U stvari, ovo je plan da se Srbija faktorizuje kao velika politička, vojna i ekonomska sila na Zapadnom Balkanu, koja, usko povezana sa Rusijom, Kinom i Turskom i značajno poboljšavajući odnose sa EU i SAD, ima za cilj uspostavljanje sam po sebi kao ključni geostrateški stub za region, oko kojeg su sateliti poput Albanije i Severne Makedonije prisiljeni da gravitiraju, a verovatno i kasnije druge zemlje u regionu”, dodaje se u članku.
Dobruna ističe da „argumenti o potrebi stvaranja nove Jugoslavije, projekta koji se ponekad naziva i ‘Jugoslavija EU’, aludirajući na model EU, su statični, loši i nestabilni”.
„U regionu koji je pre 14 godina liberalizovao trgovinu kroz CEFTA sporazum, uklanjajući sve trgovinske barijere, glavni argument za potrebu stvaranja ponovne ujedinjene Carinske unije u ‘mini-Šengen’, koji je nedavno preimenovan u ‘Otvoreni Balkan’, je da, kako je rekao predsednik Srbije Vučić, ‘teretni kamioni više ne čekaju 20 sati na granici i zemlje članice se približavaju jedna drugoj’”, navodi se u tekstu.
„U oktobru 2019. Vučić je inicirao trojni sastanak između Srbije, Albanije i Severne Makedonije, koji je održan u Novom Sadu, na kojem je odlučeno da se između ove tri zemlje uspostavi saradnja. Mesec dana kasnije, u novembru 2019. godine, sledeći sastanak trija održava se u Ohridu, a decembra iste godine u Draču, sa glavnim ciljem stvaranja zajedničkog tržišta do kraja 2020. godine po principu četiri slobode EU. Kosovo se 4. septembra 2020. u Vašingtonu obavezuje da će postati deo ‘mini-Šengena’, bez uslovljavanja procesa”, stoji u članku.
Naslovna fotografija: Predsedništvo Srbije
Izvor Kosovo Online/B92, 06. avgust 2021.
BONUS VIDEO:
