Ukrajina je geopolitička platforma preko koje će se odrediti dalja sudbina odnosa snaga u svetu, to je svakome jasno. No bez obzira na političke, ekonomske i geopolitičke kombinacije svaki rat se mora dobiti prvo na bojnom polju. Uprkos užasnim gubicima koje je ukrajinska vojska pretrpela za malo više od mesec dana rata, još uvek je borbeno sposobna te je pokazala izvesne kvalitetete u određenim poljima ratovanja. Bez obzira što mnogi naziru ishod rata zbog odnosa gubitaka, jasno je da ta ukrajinska vojska nije ona vojska iz 2014.
Na poligonu u gradu Lugansk pripadnici LNR(luganske narode armije) armije izložili su zarobljenu tehniku od strane ukrajinske vojske u prvim danima specijalne operacije, pri tom naglašavajući da postavka predstavlja samo deo zarobljene tehnike na njihovom delu fronta. Ako bi se dodali trofeji sa frontova koje drže ruska vojska i snage DNR, onda bi to bio ogromni arsenal.
Još dok smo se nalazili u Donjecku pres skeretar DNR Eduard Basurin nam je rekao da je nivo ukrajinske vojske – naročito grupe oko Donbasa – podginut na viši nivo tokom godina ratovanja. Diverzantske jedinice i aeromobilne brigade su dobile opremu i trening od britanske i američke vojske, te ogromne količine modernog pešadijskog naoružanja, kao i sredstva veze. Naročito se ističe trening britanske vojske kao presudan.
Zbog snažnog otpora u istočnim delovima zemlje, ruska komanda je shvatila da ne može da odnese brzu pobedu, te se u novoj strategiji skoncetrisala na uništenje ljudskih i materijalnih resursa ukrajinske vojske, nakon čega bi front trebalo da bude slomljen. Eduard Basurin je gubitke ukrajinske vojske procenio na više od 16.000 mrtvih u dosadašnjem toku operacije, dodavši da nova strategija počinje da daje rezultate.
Kada je reč o zarobljenim tehničkim sredstvima, pripadnici armije LNR nisu se štedeli. Oficir vojske LNR pokazivao je redom oružja i oruđa kojim raspolaže ukrajinska vojska. Kada je reč o tenkovima i artiljeriji, uglavnom su to starija sovjetska oružja na kojima je izvršena modernizacija u kooperaciji sa zapadnim zemljama.
Na primer ukrajinski tenk T-64BV dobio je američka sredstva veze novije generacije, dok su oklopna vozila koja su predstavljana kao uspesi ukrajinske odbrambene industrije nastala u dubokoj kooperaciji sa zapadnim firmama, a neka od njih teško da se uopšte mogu nazvati ukrajinskim proizvodima. Oklopno vozilo „Kozak“ praktično je produkt italijanske firme „Iveko“.
Među zarobljenim oklopima mogle su se naći i donacije iz V. Britanije, poput starih oklopnjaka AT-105 “Saxon” prodatih od strane privatne britanske firme kojih je, prema rečima ruskog oficira, nabavljeno 75. Polje na kome je ukrajinska vojska izvela najveću modernizaciju su vođene i nevođene protivoklopne rakete kojima je pešadija naoružana u desetinama hiljada primeraka, što je znatno povećalo njenu vatrenu moć. Sličan „tjuning“ pešadije videli smo i kod sirijskih džihadista, koji su upotrebili toliko vođenih protivoklopnih raketa da bi taj broj ispaljenih raketa teško sebi mogla da priušti većina zemalja u svetu.
Britanski sistem NLAW/RB-57 ističe se kao jedno od ubitačnih oružja. Jedan primerak košta 20 000 funti. Zaista skupa „igračka“. Međutim Britanija je isporučila preko 4.500 primeraka, bez ostalih članica NATO, koje su takođe izvršile donaciju ovog ubojitog antitekovskog ručnog raketnog bacača. Britanija je najavila isporuku još 6.000 ovih sistema Ukrajini, što bi značilo da je Ukrajina veći korisnik ovih sistema nego sama zemlja proizvođač.
Ruski oficir ističe da je britansko oružje kvalitetno, ali da nije toliko ubojito koliko se prvobitno smatralo, te da su za njega nađene adekvatne protivmere. Njegove prednosti su mogućnost napada cilja odozgo, kao i korekcija putanje rakete koja se obavlja preko ugrađenog računara, čime se pokretni cilj lakše pogađa. Sa druge strane ističu i njegove negativne osobine, a to su pre svega gabariti i kompleksan sistem čuvanja u kontejnerima, te nemogućnost da jedan vojnik nosi više ovakvih sistema. Cena je još jedan problem, ali u slučaju kad bogati „saveznici“ vrše donacije, onda to svakako nije.
Na polju protivtenkovskog naoružanja radila je i sama ukrajinska vojska. Pokazan nam je primerak sistema „Stugna“ kojih je ukrajinska vojska pre početka rata imala nešto više od 200 komada.
Najuboitije i najskuplje protivtenkovsko oružje dostavljeno Ukrajini je „Džavelin”. Ono se još uvek nije našlo u rukama vojske LNR, dok ih je armija DNR zarobila na desetine.
Iz prikazanog zarobljenog naoružanja može se izvesti zaključak da zapadne zemlje ponavljaju model iz Sirije koji se svodi na masovnu isporuku vođenih protivoklopnih sredstava kako bi nanele što veće gubitke neprijateljskim snagama. Vidno je da saveznici ukrajinskih vlasti ne žale ni novca ni sredstava kako bi naneli što veće gubitke ruskoj vojsci. Donacije protioklopnih raketa ukrajinskoj vojsci dostižu neviđene razmere, budući da su, osim Velike Britanije, SAD, Švedska, Kanada i veći deo zemalja NATO-a isporučili hiljade primeraka ovog oružja ili najavili da će to uskoro uraditi.
Uopšte, ako posmatramo pripreme ukrajinske vojske pre i posle ruske specijalne operacije, možemo reći da su jedinice pod Donbasom trenirane za operaciju ranga hrvatske „Oluje“ te da je upravo tu koncetrisano najviše snaga A kategorije, odnosno udarnih jedinica koje su trebale da brzo probiju front i dobiju rat. U trenutku kada je postalo jasno da je ruska intervencija neizbežna, došlo je do reorganizacije naoružanja i nabavke pre svega defanzivnih sistema, čiji je zadatak da nanesu što veće gubitke nastupajućoj vojsci.
Vladimir Gujaničić je istoričar iz Užica. Ekskluzivno za Novi Standard.
Naslovna fotografija: Protivtenkovski sistem Stugna (Vladimir Gujaničić/Novi Standard)
BONUS VIDEO:
