Budućnost je uvijek polje otvorenosti. Stanovnici Ninive mogu da se pokaju ili ne. Istorija može da se zatvori ili nastavi. Hrišćanska misao teži da izađe iz ovog svijeta, otvori dveri drugog svijeta i nadiđe kružno kretanje, no ljudska civilizacija pamti cikličnost svojih kretanja koliko i čudesno svijetlo na početku stvaranja. Ulazimo li u polje otvorenosti ili kraja?
Vrijeme se ubrzava. Svijet, obilježen prefiksom post (postkapitalizam, postglobalizam, postmoderna..) nekud trči. Mnogostrukost svjetskih kretanja – preko mrežnih struktura, komercijalizacije nauke, agresivnosti zapadne kulturne matrice i globalnog otvorenog društva – građanske odnose pretvara u kolonizatorske s tendencijom da se „razbiju kompaktne kulture, tradicionalne vezane kulture koje štite taj pogled na svijet” (Miloš Kovačević).
Velika buka doprinosi razaranje svijesti i sve težem povezivanju slike svijeta. Kriza, kao jedno od imena današnjice, u najvećoj mjeri zahvatila je oblasti duha, stoga se u ovom nastavku razmatranja društvenih procesa i ruskog pitanja najviše bavim analizama i ocjenama Andreja Iljiča Fursova, pošto je to naučni pogled i trezvena analiza nekoga ko pokušava, i u velikoj mjeri uspijeva, da sagleda svijet u cjelini, ogoli probleme, neutrališe buku, naznači moguća kretanja i ponudi rješenje, „jer istina je znanje o postojećem, upravo onakvom kakvo ono i postoji” (N. J. Danilevski).
Ponekad izgleda kao je pola rješenja sadržano u pravom pitanju, stoga ću se vratiti na neka od pitanja kako bih proširila polje razmatranja i, ujedno, ostavila dio zapitanosti nad prelomnim trenutkom istorije: Kakva budućnost nas očekuje? Da li možemo prognozirati moguće ishode borbe za vlast, resurse i informacije? Gdje se vodi glavna bitka i kojim sredstvima? Ko pokušava da upravlja istorijom? Na koji način se suprotstaviti bio-eko-tehno fašizmu? Kakav projekat je sposoban da svijetu ponudi ravnotežu i opstanak? Kakva treba da bude struktura buduće Rusije?
Vladajuća struktura
Korona kriza pokazala je začuđujuću sposobnost sinhronizacije u instrumentalizaciji ljudskog ponašanja. U neku ruku bila je to pokazana vježba ultraglobalista i ostavila nas je zapitane – da li svijet može krenuti usmjerenim putem koji je kontrolisan od strane globalne agende i kakvu budućnost su gospodari istorije predložili/naznačili?
Andrej Iljič zapaža nekoliko kretanja – težnju da se svijet (u kome bi bile izbrisane civilizacijske, nacionalne i kulturno-istorijske razlike) pretvori u prostor koji je dobro kontrolisan iz nekoliko centara; prostor u kome su čvrsto fiksirani, u određenim zonama, monopoli na visoku tehnologiju, informaciju i resurse, a u drugim na sirovinsku specijalizaciju i siromaštvo. Da bi se to desilo savremeni svijet mora da pretrpi ozbiljne promjene (broj stanovnika se mora smanjiti za 80-90%).
Fursov potom uočava i analizira tendenciju raspada globalnog sistema na makroregionalne blokove iza kojih se naziru imperije iz prošlosti (Karla Velikog, Britanska, Osmanska, a neoimperijalne obrise dobijaju SAD i Kina). On prognozira dolazak turbulentnih vremena u dužem periodu nego što je to prognozirao Bžežinski (Bžežinski je pred smrt rekao da nastupa globalni haos i da će se produžiti do 2026. godine). Razlog? U svijetu je suviše malo resursa i suviše mnogo protivrječnosti jer nijedna od vladajućih grupa ne želi da napusti svoje pozicije. Ipak, smatra, u jednom trenutku će se dogovoriti kao što su se dogovorile buržoazija i zemljoposjednička aristokratija poslije evropskih revolucija 1848. Tada se radilo o strukturnoj krizi kapitalističkog sistema, prelasku od ranog manufakturnog kapitalizma na industrijski kapitalizam, a sada, pošto je ulog veći (budućnost postkapitalističkog društva) boriće se do smrti. Ono što je izvjesno, neovisno od toga da li će pobijediti „globalno liberalna” ili „deglobalno-liberalna”, forma organizacije i stila upravljanja novog vladajućeg sloja će biti kvalitativno drugačija.
Ko, po Andreju Iljiču, čini vladajuću strukturu u svijetu? „Eksisti” (od engl. reči access – pristup) – vlasnici velikih socijalno-informativnih platformi, koji kontrolišu osnovna sredstva za proizvodnju postkapitalističkog uređenja (nametanje potreba, ciljeva i mišljenja) i teže da se učvrste na vrhu piramide globalne ekonomije. Oni su glavni neprijatelj industrijskog kapitala. Sljedeći sprat piramide pripada finansijalistima – pobjesnele finansije, koje nisu više novac, već nešto drugo. Dalje, tehnotronika (naziv Zbignjeva Bžežinskog), zatim – industrija i agrarni sektor.
Trampizam u stvari predstavlja pokušaj industrijskog kapitala, i sa njim povezanih finansijskih i državno-birokratskih grupa, da povrate izgubljene pozicije. Finansijalisti, nadnacionalna birokratija i eksisti su ih potisnuli (Fursov je tačno prognozirao da će poslije anti-trampovskog državnog prevrata otpočeti sukob za prevlast u pobjedničkom „trouglu” i zaista u ljeto 2021. finansijalisti i birokrate su započeli napad na eksiste, institucionalni i propagandni, kampanja protiv Cukerberga, a potom je uslijedila najava Meta-univerzuma kao odgovor – imperija eksista je uzvratila udarac).
Novi svetski poredak
Kakav svijet stvaraju oni koji žele da budu gospodari istorije?
Koji god od tri pravca rušenja starog kapitalističkog svijeta i stvaranja novog svjetskog poretka pobijedi: globalni fašizam – biološka izmjena čovjeka („bio-”), zelena agenda („eko-”) ili digitalizacija („tehno-”) – ostaje ista klasna suština koja zahtijeva promjenu biološke prirode čovjeka. Švab ističe razliku „četvrte industrijske revolucije” od tri prethodne: „ ako su tri industrijske revolucije ono što smo mi (vi) radili sa svijetom, onda je četvrta ono što rade sa vama… Ako primate nešto u sebe i postajete genetski modifikovani, onda se mijenja vaš identitet”. Fursov na nekoliko mjesta naglašava da je stoga za njega knjiga Klausa Švaba strašnija od knjige Adolfa Hitlera, jer svijet koji on nudi izgleda monstruoznije (Hitler nije napisao program preustrojstva cijelog svijeta, već Evrope, a ovdje je napisan program promjene ne samo cijelog svijeta, već i čovjeka).
Švabov i Malerov Veliki reset predstavlja realizaciju nacističkog projekta trockističkim sredstvima u svjetskim razmjerama, odnosno sjedinjenje nacističkog i trockističkog projekta. Pokušaj da se objedini ono što je nekada razbio Staljin. Staljin je za slom poduhvata globalnih gospodara pod imenom „svjetska vlada”, po ocjeni Fursova, uradio više nego svi ruski carevi zajedno, iskoristivši pritom nesuglasice među lijevim globalistima. Srpom Crvene imperije on je tri puta posjekao globalizaciju na polju istorije 20. vijeka – Staljin je projektant i generalni konstruktor jedinog geoistorijskog projekta, koji se može suprostaviti kapitalističkom globalizmu – neoimperijalističkog, imper-socijalističkog.
U velikoj mjeri realizacija projekta velikog reseta znači dovođenje u pitanje ljudske civilizacije kao takve kroz mijenjanje čovjeka i smanjenje broja stanovnika zemlje: „Planeta je planirana za 3 milijarde ljudi, nas je suviše, mi smo paraziti”, izjava Roberta Čingolanija naučnog direktor Italijanskog tehnološkog instituta u Đenovi, od 2021, kao jednog od trbuhozboraca ultraglobalista jasno ukazuje na tendenciju kretanja zapadnih struktura moći.
Pošto je korona projekat u velikoj mjeri propao, zadatke koje je trebalo da riješi pandemija rješavaju energetska (zelena agenda) i prehrambena kriza (nasilni prelazak nižih i srednjih slojeva na „ekološku hranu” od insekata, crva i sl.). Ipak, u ovoj etapi stvaranja novog svjetskog sa projekta socijalne katastrofe i pandemije prebačeno je na rat. Po ocjeni Fursova, energetska kriza koju rat može izazvati biće iskorišćena polifunkcionalno – i kao sredstvo za deindustrijalizaciju i kao sredstvo za smanjenje stanovništva; i kao sredstvo za smanjenje nivoa potrošnje i racionalisanja prehrane, i kao sredstvo pooštravanja socijalne kontrole (to se danas u velikoj mjeri ostvaruje).
Današnje svjetsko bogatstvo se procjenjuje na 90 triliona dolara. Jedan odsto svetskog stanovništva kontroliše 35 triliona dolara, ali postoji još 12-15% stanovništva, to je srednji sloj koji treba opljačkati. Srednji sloj čine predstavnici tri različite klase. Oni imaju različit izvor prihoda, ali je on jednak, kvantitativno. Oni kontrolišu 40 triliona dolara. Svaki pojedinačni predstavnik malog i srednjeg biznisa ima malo. Ali svi zajedno… to je tih 40 triliona dolara. Ta sredstva im se moraju oteti da bi ih pretvorili u niži sloj novog sistema. Kako to mogu učiniti? Neke će obmanuti. Reći: „Inkluzivni kapitalizam”. Nije potrebna sopstvena kuća – bolja je arenda. Druge će dovesti na nivo Orvelovih parola. Kako se to može učiniti? Ekonomskom krizom ili uvođenjem poreza na „zelenu agendu”, koji oni neće moći platiti…
Uvodi se i racionalizacija ishrane (o čemu je Žak Atali, ideolog mondijalizma, pisao prije 15 godina) po kojoj „ekonomija budućnosti – nije tržište, već globalna distributivna ekonomija”. Kretanje ka deindustrijalizaciji prati smanjenje stanovništva Evrope i zamjena stanovništva migrantima, koji će biti srećni i zadovoljni baznim prihodom. Tako se stvara novi niži sloj (po istom modelu kao u XVI vijeku). Svaki društveni sistem nastaje tako što se najprije stvara niži sloj, koji će viši sloj eksploatisati.
Kapitalizam je svoje odradio i kao zamjenu ultraglobalisti pripremaju postkapitalistički novi svjetski poredak. Globalizacija, koja počela na prelazu 1980-1990-ih godina i završila se na granici 2010-2020-ih godina kovidom i konfliktom u Ukrajini, u suštini, pokazala se kao agonija starog svijeta. Rađa se novi svjetski poredak.
Vekovni neprijatelj
Ko je glavni neprijatelj Rusije? Za Fursova to je Velika Britanija. On Veliku Britaniju razmatra kroz njenu suprostavljenost Rusiji i kroz njenu suprostavljenost romansko-germanskoj civilizaciji Evrope, kao svojevrsnu Drugost Evrope: „evropska civilizacija sa njenom romansko-germanskom osnovom je protivnik Engleske, nešto strano sa čim se Anglosasi bore od XVI vijeka kao s konkurentom i tuđinom. Kao zemlja periferije Evrope, Engleska dobija šansu formiranjem sjeveroatlanstkog trgovačkog sistema (stvorenog naporima Španije i Portugalije), otvara se prema Atlantiku i slabost proizvodnje nadoknađuje „socijalnim kanibalizmom” – razbojništvom koje je bilo trojako: morsko razbojništvo (piratstvo), socijalno razbojništvo i političko razbojništvo.
Savremena Engleska prvobitno je formirana kao sjevernoatlantska cjelina, suprotstavljena Evropi s njenom katoličkom romano-germanskom civilizacijom. Iako je proizašla iz evropske civilizacije, predstavlja njenog morskog i trgovačkog mutanta. Savremena Engleska je u početku stvarana kao nešto što izlazi ne samo iz engleskih, već i evropskih okvira, kao nešto nadnacionalno. Engleska se, dakle, formirala kao država sa svjetskim, a ne evropskim zamahom i u njenom stvaranju su ogromnu ulogu igrale nadnacionalne sile: venecijanski i jevrejski kapital, koji su preformatirali engleski vladajući sloj stvorivši atlantsku Englesku, kao „Novu Atlantidu” (vladajući sloj Engleske je odlično shvatao tu svoju razliku koju je formulisao F. Bekon u Novoj Atlantidi, i kultivisao je, zapaža Fursov), a vladajući sloj Engleske stvarao je novu civilizaciju – atlantsku, koja se sve više razilazila sa evropskom u njenoj romansko-germanskoj varijanti i suštinski se sa njom razišla prije početka intenzivne industrijalizacije.
Kao sistem nastala je na osnovu mnogostrukog nasilja – unutrašnje i spoljašnje pljačke i to je zanavijek utisnuto u sociokulturni i psihoistorijski kod njene vladajuće klase, koja se od XIX vijeka pretvorila u klasu. Po Fursovu, britanska aristokratija je jedina koja se pretvorila u klasu, buržoasku i atlantsku; evropska aristokratija je ostala stalež (na tragu Danilevskog, koji je istraživao i predočio uzroke nasilnosti i netrpeljivosti kod naroda romano-germanske civilizacije, Andrej Iljič se bavi izvorom agresivnosti vladajuće klase Engleske).
Elizabeta i njen režim opstali su zahvaljujući odličnom, uspješnom radu venecijanske specijalne službe. Formalna država, u nizu odnosa, bila je potčinjena specijalnim službama i tajnim strukturama. Ova crta je jačala zbog niskog nivoa institucija koje formiraju državu, relativne autonomije vladajućeg sloja (klase) u odnosu na nju i velike uloge neformalnih struktura – masonskih loža i klubova (za period između 1820. i 1850. istoričari čak govore o „klupskim vladama”). Dakle, osobenost organizacije vlasti u Engleskoj, kao „Novoj Atlantidi”, bila je ogromna uloga struktura koje su se nalazile iznad države i istovremeno u njenoj dubini, a koje su imale više dimenzija od države. Ove strukture su često bile funkcionalni organ ovakve vlasti, „čiju snagu treba pomnožiti sa naddržavnom moći Sitija”.
Fursov se, u nizu svojih razmatranja, vraća ovoj temi, sumirajući da je u 20. vijeku Engleska poražena od strane SSSR-a i SAD-a i da je tada prešla u svojevrsno nevidljivo finansijsko djelovanje (stoga su većine analiza, koje se kreću u ocjeni tekućih dešavanja, a drže se isturenih državnih pozicija Engleske, pogrešne, jer ne ulaze u analizu procesa koji se dešavaju u dubini). S tim da je, po ocjeni Fursova, prvi put u istoriji neprijatelj pokazao svoje lice i skinuo masku upravo u sukobu u Ukrajini, te se u stvari dešava sukob „licem u lice”. Na nekoliko mjesta on prognozira da bi povodom dešavanja u Ukrajini moglo opet doći do poraza Britanije od strane Amerike, odnosno ostavljanja na cjedilu.
Kontrola nad Rusijom
SAD su nastale kao rezultat transatlantskog dogovora nekoliko (britanskih i američkih) segmenata imperijalnog vladajućeg sloja po masonskoj liniji i od početka su formirane kao vještačka i nadatlantska tvorevina, poligon država. Danas postoje dvije države – SAD i Velika Britanija – postoje i klanovi anglo-američki i američko-engleski koji imaju svoje interese i dijelom su orijentisani jedni na druge, a dijelom suprostavljeni tj. oni se slažu kao Ejlerovi krugovi, negde se bore međusobno, a negdje se bore zajedno (isto se dešava i po državnoj liniji).
Međutim, iako su kao države Velika Britanija i SAD gotovo pola stoljeća (sa prekidom) bile međusobno suprotstavljene, one su radile na konsolidaciji atlantskog sistema. Glavni protivnik ovog sistema bile su kontinentalne države evropske civilizacije – u početku Španija, zatim Francuska Luja, u HH vijeku to je bila Nemačka. Pri čemu su se Anglosasi dosledno obračunavali sa svakim svojim kontinentalnim protivnikom, napredujući na istok, i poslije Napoleonovih ratova naišli na Rusiju. Andrej Iljič naglašava: „svoje kontinentalne konkurente, počevši od Napoleona, Anglosasi su pobeđivali uz pomoć Rusije – druge šanse da ih pobijede nisu imali”.
Mada je po ocjeni Andreja Medvedeva Rusija jedva izbjegla da postane kolonija velike Britanije u vrijeme smute, Rusija istorijski ipak nikada nije bila nikakva kriptokolonija Britanije, do 1991. godine. Po ocjeni Fursova, 1990-ih se desilo da Rusija postane polukolonija bez bilo kakvog „kripto” (istorijska zamka iz koje se Rusija još uvijek djelimično izbavlja). Rusija i Velika Britanija djelovale su zajedno protiv evropskih kontinentalnih država zbog podudarnosti interesa, jer su to krilne evropske države u podjednakoj mjeri nezainteresovane za udruživanje i jačanje evropskog centra (Fursov tu citira Ludviga Deja). Nameće se pitanje zašto Anglosasi uvijek izvlače veću političku i ekonomsku korist iz pobjede? Po Fursovu ovo je prirodna posljedica njihove pozicije kao hegemona svjetskog kapitalističkog sistema.
Od vremena Ivana Groznog Anglosasi su prvi put postavili zadatak uspostavljanja kontrole nad Rusijom. Džon Di – astrolog, matematičar i obaveštajac Elizabete II, koji je potpisivao svoje izveštaje sa „007”, formulisao je koncepciju „Zelene imperije” (engleska kruna, koja kontroliše Severnu Ameriku i Severnu Evroaziju, to jest Rusiju). „Od kada se od 16. do 18. vijeka u Zapadnoj Evropi pojavio i oformio novi pljačkaški geoistorijski subjekat – sjevernoatlantski, koji je stvorio kapitalizam na tri osnove (kapital, država i zatvorene nadnacionalne strukture svjetske saradnje i upravljanja), a u sjeveroistočnoj ruskoj Evropi – drugi novi subjekat, samodržavlje, njihov razvoj teče paralelno i, u isto vrijeme, u borbi” (A. Fursov).
Poslije Smutnih vremena Englezi su (zajedno sa Holanđanima) gazdovali u trgovačkoj sferi Rusije, dok ih 1649. godine iz zemlje nije izbacio Aleksej Mihajlovič. Drugu polovinu XVII i cijeli XVIII vijek Albionu nije bilo do Rusije, a poslije Napoleonovih ratova Anglosasi ozbiljno shvataju pobjednika nad Napoleonom i lansirali projekat „rusofobija” – koji je predstavljao psihoistorijsku pripremu za zajednički rat Zapada, tj za naddržavno-zapadni rat protiv Rusije, kome, po Fursovu, istorijski pripada i Krimski (Istočni) rat. Pripremama za ovaj rat rukovodio je trojni/troglavi istorijski subjekt (agent) sa britanskom „registracijom”.
Posebno je interesantan ruski pogled na rusofobiju, tom temom se bavim sa nekoliko ruskih naučnika u „Ruskom pitanju na prelomu epoha” a za ovu analizu izdvajam pronicljivo gledište Valerija Nikolajeviča Rastorgujeva koje ukazuje da pored projektnog karaktera rusofobije, koji je nesumnjiv, postoji i jako realno uporište za strah od promjene političke karte svijeta: „Rusofobija i slavenofobija su blizanci. Njih spaja u potpunosti osnovan strah. Ako slovenski narodi, u kulturnom i političkom smislu, budu tijesno povezani sa Rusijom i njenim ogromnim prostranstvima i resursima, sveukupni potencijal takvog jedinstva će odmah i zauvijek promijeniti sve dispozicije na političkoj karti svijeta. Zbog toga je uzrok strahova u ovom slučaju ne toliko u negativnom odnosu ka pojedinačnim narodima, koliko u strahu pred neizrecivom moći slovenskog jedinstva.”
Od 1960-ih godina Britanci su počeli da obnavljaju svoju imperiju u obliku nevidljive finansijske (imperije) sa osloncem na jug Kine i arapsku zonu Persijskog zaliva („Anglo-Arabija”). U oba ova regiona postoje porodice i klanovi koji su povezani sa britanskim klanovima i porodicama tokom mnogih pokolenja, od 1830-1840-tih godina. Stvaranje nevidljive Britanske imperije bilo je nemoguće bez određene uloge SSSR-a u tom procesu tokom 1960-1970-ih godina. Zbog toga, u tom periodu, dolazi do naglog otapanja odnosa i izbijanja u prvi plan onih snaga sovjetske vrhuške koje su se oslanjale, u izlasku na Zapad, na britansku a ne američku liniju.
No, riješivši krajem 1970-tih godina zadatke prve etape obnavljanja imperije po planu lorda Mauntbatena, Britanci su prešli na drugu etapu. Ova etapa se poklopila sa neoliberalnim kursom u ekonomiji, aktiviranjem oba anglosaksonska „rođaka” u Kini učinivši da SSSR ne bude u toj mjeri nužan za realizaciju daljih planova Britanaca, već i prepreka (jer zauzima u svjetskom sistemu mjesto koje su oni i Amerikanci planirali za Kinu, kao svoju „radionicu”). Britanci su (zajedno sa Kinom i Izraelom) bili glavne pristalice ne samo maksimalnog slabljenja SSSR-a, kako su to planirali Amerikanci, već njegovog rušenja. Anglosasi su počeli da usmjeravaju procese koji su tekli u SSSR-u – pretvaranje nomenklature u kvazi-klasu koja je težila integraciji u svijet Zapada, uticali su na krizu u sistemu upravljanja stvorivši ideološku krizu koja je dovela do situacije iz 1989-1991. godine i „geopolitičke katastrofe” (V.V. Putin).
Svetska vlada
Za Andreja Iljiča to je metafora, jer je u pitanju mrežna struktura korporokratije, a svijet je isuviše složen da bi se njime moglo upravljati iz jednog centra (no, svojevrsna centralizacija je u velikoj mjeri ostvarena i ovu tendenciju ću razmotriti i kroz prizmu hrišćanskog stava pojedinih ruskih analitičara društvenih procesa).
Svjetsku vrhušku čini skup porodica monarha (ne svih), stara evropska aristokratija, bankari i industrijalci koji su među sobom povezani poslovnim, porodičnim i okultnim vezama (organizovani u zatvorene lože, klubove, komisije i sl.). Takva porodično-poslovna „paukova mreža” postoji u današnjem obliku 150-200 godina. Ove različite strukture imaju međusobne odnose koji se protežu iz drevnih vremena (npr. protivrečnosti unutar evropske aristokratije između potomaka Karolinga i Merovinga) i kaleme na današnju situaciju. Kraljevske porodice Velike Britanije i Holandije, niz vojvodskih i grofovskih porodica Italije, Nemačke, Austrije su jedan od segmenata „gospodara istorije” (Dizraeli), odnosno „gospodara svjetske igre” (O. Markejev).
Govoreći o protivrječnostima u savremenom svijetu, analitičari su često usmjereni na probleme države ne razmišljajući da postoje transnacionalne korporacije koje imaju svoje interese, da postoje zatvorene strukture, da postoje klanovi. „Duboka vlast” je po ocjeni Fursova tačniji termin nego „duboka država” i to je forma međusobnih uticaja države i zatvorenih nadnacionalnih struktura. Duboka vlast nastaje istovremeno sa državom i zatvorenim nadnacionalnim strukturama, stoga izučavati savremeni svijet znači posmatrati državu, zatvorene strukture, transnacionalne kompanije i duboku vlast. Osim toga, u ovom sistemu često autonomnu ulogu igraju specijalne službe i sindikati kriminalaca. Današnja faza svjetske borbe za vlast, informaciju i resurse – predstavlja svijet u kome je mnogo igrača pa je teško dati jasnu sliku i baviti se prognozom razvoja situacije.
Sredinom XVIII vijeka u Evropi se dogodio veliki evolucioni prelom: istorija je dobila pretežno plansko-konstruisani karakter: pojavila su se tri faktora koja su unijela kvalitativne promjene u istorijski proces. Početak formiranja masovnog društva, jačanje finansijskog kapitala i nagli rast uloge informacionih tokova. Izlazak masa na scenu istorije dao je manipulatorima ogromne mogućnosti. Naglo se pojačala borba za hegemoniju u svjetskom kapitalističkom sistemu između Velike Britanije i Francuske, narasle su vojne potrebe drugih država, a započeta je i industrijalizacija, koja je na kolosalni način u XVIII vijeku stimulisala razvoj finansijskog kapitala– razvoj pripremljen u XVII veku (od početka njegove pojave – Standard Chartered Bank, Baruha, do stvaranja, na kraju, engleske Centralne banke).
Informacioni bum u XVIII vijeku omogućio je da se „pakuje” informacija i koristi njeno djelovanje, prije svega, na elitne grupe. Klasičan primjer – Enciklopedija, pomoću koje je, tokom nekoliko decenija, francuska elita moralno pripremana za prihvatanje revolucije. Sredinom XVIII vijeka došlo je do sjedinjenja Materije (mase), Energije (novca) i Informacije (ideje). Spletene u čvrst čvor, ove supstance su se našle pod kontrolom određenih grupa, koje su tokom nekoliko decenija pripremile situaciju i ljudski materijal za epohu revolucija (1789-1848).
Po Fursovu vladajući subjekt koji teži da igra glavnu igru u svijetu formirao se poslije Napoleonovih ratova u Evropi. On, sa nekim varijacijama, postoji do danas. U njegov sastav ulaze: anglosaksonska država-hegemon (u XIX vijeku – Velika Britanija, posle Drugog svjetskog rata – SAD), finansijski kapital (u XIX vijeku prevashodno Rotšildi kao top-menadžeri petnaestak porodica) i zatvorene nadnacionalne strukture svjetskog sporazumijevanja i upravljanja (u XIX vijeku to su bili masoni). Rusija je bila neprijatelj ovog „Zmaja Gorinča” u cjelini i svake njegove pojedinačne „glave”. Za Britaniju ona je bila opasan konkurent na Bliskom Istoku i Aziji.
Na Bečkom kongresu 1814. godine finansijeri, koji su zastupali interese Rotšilda i niza drugih porodica, pokušali su da proguraju plan stvaranja nečega sličnog svjetskoj vladi koja će se baviti prije svega finansijama (ideja je iznijeta 1773. godine na skupštini 13 bankara koju je sazvao rodonačelnik dinastije Rotšildovih). Aleksandar I je ove planove srušio. Nije realizovana ideja naddržavne strukture, već međudržavnog Svjetog saveza, a ruski car, i Romanovi, postali su neprijatelji Rotšildovih, njihovih saveznika i klijenata. Neprijateljstvo je tokom XIX vijeka samo raslo, a sa zabranom masonskih loža u Rusiji 1820. godine, Rusija i njeni vladari su postali neprijatelji masonstva i „revolucionara”.
Krimski rat nije donio Britancima one rezultate koje su planirali, kao ni Velika igra u Centralnoj Aziji, mada su kasnije bili saučesnici u svrgavanju samodržavlja u Rusiji. Dva puta su Britanci organizovali svjetske ratove, huškajući Nemačku i Rusiju, ipak, sve ovo nije im pomoglo da sačuvaju imperiju – mnogo snažniji svjetski „pauk”, SAD, učinio je sve da oslabi i razruši Britaniju. Aktivnu ulogu u tome igrao je i SSSR. Finalni udarac po Pax Britannica nanijeli su Rusi i Amerikanci 1956. godine u vrijeme Suecke krize i Albion je poražen (Amerikanci su stvorili kod Britanaca snažan utisak da će ih podržati u slučaju krize, ali čim je Hruščov obećao dvije divizije dobrovoljaca i podsjetio da Sovjetski Savez posjeduje nuklearno oružje, Britanci su otrčali kod Ajzenhauera da traže pomoć, a Amerikanci su im hladno odgovorili da oni ne podržavaju kolonijalne imperije).
Borba za 21. vek
Današnji sukob elita, kineske (istočno-azijske) i zapadne, organizovane u klubove, lože, mrežne strukture (anglo-američko jezgro) – interesantan je i dosad neviđen proces. Zapadna vrhuška se prvi put srela sa protivnikom koji se, iako predstavlja nezapadnu civilizaciju, pojavljuje kao globalni igrač; do sada je globalan bio samo kapitalistički Zapad koji se oslanjao u svojoj ekspanziji na geokulturu Prosvjetiteljstva. Po ocjeni Fursova, zapadna elita počinje da demonstrira znake inferiornosti i čak degeneracije a la Budenbrokovi, samo umesto četiri pokolenja ovdje imamo četiri stoljeća. Može li zapadna elita opet sebe da izgradi u skladu sa novim uslovima, da obnovi i sazda nove forme (samo)organizacije? Novo znanje o svijetu i čovjeku kao psihoistorijsko oružje? Mogu li da iskoriste sukobe Zapada i Kine drugi subjekti strateškog djelovanja, rješavajući svoje probleme i koristeći snagu protivnika?
Borba za XXI vek je, za Fursova, borba za mjesto pod „crnim suncem” postkapitalističkog svijeta, odnosno trka za stvaranje svojih makrozona. Kina i SAD, teorijski, takve makrozone već imaju; u njima se mogu vršiti unutrašnje rekonfiguracije. Potencijal za stvaranje svoje makrozone, iako sa brojnim teškoćama, ima i Indija, a Evropskoj uniji, sa svojim ozbiljnim problemima, i vektorom Afrika, neće biti tako jednostavno. Što se tiče Britanaca, potencijal koji ima njihova nevidljiva imperija nije dovoljan za stvaranje makrozone, tim pre što na Južnu Kinu, njihovu tradicionalnu zonu, dok postoji vlast KNR ne mogu računati. Oni će „iskočiti iz svoje kože” pokušavajući da potčine sebi dijelove onih zona koje su bile zone interesa istorijske Rusije, ili prosto djelovi SSSR-a. U vezi s ovim, Britanci rade po cijelom perimetru ruskih granica. Jedan od projekata u tom smeru je nova Rzeczpospolita, koja bi bila sastavljena od Poljske, Litvanije, Ukrajine, Belorusije. Poslije neuspjelog prevrata u Minsku u ljeto 2020. godine, ovaj projekat je nemoguć – on nije ostvariv bez Belorusije. Novi projekat je UKPOLUK (United Kingdom, Poland, Ukraine) – poslije početka ukrajinskih događaja, takođe, neostvariv. Jug Ukrajine za Britance je problematičan, jer su za ovaj region su zainteresovane istovremeno i nadnacionalne strukture, i Izrael, i drugi.
Veliki uspjeh Britanci su postigli u Zakavkazju, gdje pomažu turski projekat Velikog Turana, djelimično u srednjoj Aziji, a posebno u Kazahstanu koji se pretvara u najneprijateljskiju, u odnosu prema Rusiji, klanovsko-političku tvorevinu u centralnoj Aziji. Rast rusofobije u ovom „taboru” poduhvat je Britanaca i klanova koje kontrolišu. Agresivni način ponašanja Britanaca, njihova uloga predvodnika u podsticanju antiruske histerije demonstrira očajnu situaciju u kojoj su se našli pokušavajući da stvore svoju makrozonu. Po svoj prilici, došli su do zaključka da ovaj problem mogu riješiti samo vojnim putem. No, pri tome, čak i u istočnoj Evropi, oni se susreću ne samo sa ruskim interesima, već i američkim, kineskim, interesima EU.
Ruski odgovor
Gdje je u svemu ovome Rusija? Da li Rusija, kao i mnogo puta u istoriji, kao ona koja ne dozvoljava da svijet potone, stoji kao prepreka realizaciji ovog projekta? Da li borba u Ukrajini predstavlja borbu za budućnost, odnosno kako zaključih prethodnu analizu za smisao i za budućnost planete?
Andrej Iljič kaže – u Ukrajini se rješava sudbina novog svjetskog poretka globalista: „Mi u Ukrajini ratujemo i sa ukronacistima i sa njihovim gazdama koje planiraju da, u najboljem slučaju, konačno riješe Rusko pitanje – a sredstvo za rješenje više nije liberalizam, već neonacizam, pomiješan sa neopaganizmom i satanizmom. To jest, ono što nije uspelo Hitleru, pokušavaju danas da realizuju Anglosasi i Evropska unija – direktni naslednik Hitlerovog evropskog saveza. Oni to nazivaju ‘smjenom režima’, naivno pretpostavljajući da mi ne shvatamo da je riječ o uništenju Rusije kao istorijskog i sociokulturnog tipa. U takvoj situaciji ne preostaje nam ništa osim da riješimo zadatak likvidacije tog svjetskog poretka, koji se konačno uobličio pojavom anglosaksonske hegemonije početkom XIX veka… Situacija je kao 1941. samo je tada bio Hitler, Treći rajh i nacisti, a danas Hitlerovi naslednici, Globalni rajh i mješavina nacizma i trockizma (u tome je i suština ultraglobalizma). Pred nama je smrtni neprijatelj i mi ga srećemo na Kalinovom mostu Istorije.”
Kakva struktura može da se suprotstavi i iznese „likvidaciju” svjetskog poretka koji svijet vodi u propast? Andrej Iljič ovdje dolazi do teze koju iznose i društveni pregaoci, uslovno govoreći, desne orijentacije. Ta tvorevina mora biti podobna imperiji. Ivan Lukjanovič Solonjevič kaže: „Šta je imperija? Imperija je mir. Imperija je ujedinjavanje: u raznim oblicima i u raznim epohama, ali ipak ujedinjavanje. Imperija biva jača što se udobnije u njoj osjećaju svi narodi”. Po Solonjeviču, „svaki narod na svijetu teži da stvori svoju kulturu, svoju državnost i, najzad, svoju imperiju”, a Fursov kaže da je neophodna vlasno-organizaciona forma koja je nalik imperiji imperopodobnoj tvorevini (IPO) – „forma koja mora biti istovremeno sposobna da se suprotstavi globalizaciji i ne dozvoli da se talasi globalnog progresa sklope nad njom. S druge strane, da umije da se odupre drugim makro-regionalnim blokovima na koje se svijet raspao, koristeći ih kao saveznike u otvoru globalizaciji.”
Prvi dio kovanice, naglašava Fursov, „impero” ukazuje da je riječ o unitarnoj nadnacionalnoj tvorevini, koja kombinuje vertikalno-hijerarhijske i mrežne principe organizacije i koja istovremeno predstavlja superkoncern i superdržavu, a ne restauraciji nekadašnjih forma imperije (ipak, ostaviću pitanje restauracije imperije otvorenim, njemu ću se vratiti u posljednjem dijelu teksta Ruski revanš). Unutrašnje jezgro IPO, po Fursovu, treba da postane organizacija tipa nekadašnjih redova (dakle zapadna forma strukture), jer su, po njegovoj ocjeni, organizacije ovog tipa bile najuspješnije u svjetskoj borbi za vlast, informaciju i resurse, odnosno u globalnom upravljanju: „Bez postojanja takvih struktura ne treba sjedati za svjetski kartaški sto – iskustvo SSSR je pokazalo to kristalno jasno: SSSR nije izgubio zbog ekonomskih razloga, već zato što sovjetske elite nisu imale visokokvalitetnu, sopstvenu organizaciju tipa neoredova, zbog čega je dio elite u određenom trenutku pokušao da se integriše u tuđe strukture – no, uzalud, tuđince u takve strukture ne primaju.” Ako postglobalni, postkapitalistički nestane, onda će organizacija njegovih vladajući grupa obavezno imati karakter saveza mrežnih i struktura tipa neoredova, koje sjedinjuju u sebi upravljačke, smisaone i kognitivne funkcije, a forma ovakvog saveze tokom određenog istorijskog perioda biće IPO.
Pred svakim, koji se usudi da razrađuje realan projekat, veliki je posao. Prvi korak je da se prestane sa razgovorima o sreći za sve ljude, o čovječanstvu u cjelini. To je vrlo nezgodna pozicija. Ona u kriznim uslovima ne funkcioniše. A mi moramo da pobeđujemo. I ponavljam, ako i padamo treba da živimo i borimo se do kraja. To je imperativ razvoja svakog istorijskog projekta. Po ocjeni Andreja Iljiča, mi se nalazimo u tački polifurkacije i potrebna nam je nova nauka o društvu, jer stara nauka – koja se formirala sredinom XIX vijeka – odlazi u prošlost. Zašto? Ona je odražavala realnost buržoaskog društva, a sada iščezavaju objekti zbog kojih je formirana sociologija, politikologija. Potrebno je stvoriti principijelno novu nauku, jer ko prvi stvori tu nauku imaće šanse da osvoji XXI vijek.
Glavni zadatak svog pokoljenja Fursov vidi, da u vremenu koje im je preostalo, pripreme djecu i unuke, intelektualno i emocionalno, za pobjedu u grotlu koje će obuhvatiti narednih 10-20 godina. Interesantno je da i Vladimir Vladimirovič takođe ističe kao ključno upravo deset godina koji su pred nama: „ Pred nama je vjerovatno najopasnija, najnepredvidljivija i ujedno najvažnija decenija od završetka Drugog svjetskog rata.”
Napomena autora: Četvrti dio teksta Ruski revanš je skraćeni predgovor knjizi tekstova i intervjua Andreja Iljiča Fursova u prevodu Aleksandra Mirkovića koji je u pripremi.
Milana Babić je profesor srpskog jezika, diplomirani teolog i predsjednik Književnog udruženja „Susret“ Trebinje. Ekskluzivno za Novi Standard.
KRAJ ČETVRTOG DELA
Naslovna fotografija: Kirill Kudryavtsev/AFP via Getty Images
Izvor Novi Standard
BONUS VIDEO:
